Isumat.com/Mayo 12, 2021
Kinahanglan magpa-ilarum hin HIV/AIDS Screening an mga burod basi maprotektaran nga matapnan han makamaratay nga kagaw an ira iginbuburod.
Ini an makusog nga panawagan han DOH-Eastern Visayas ngadto han mga burod ug ha publiko. Ini nga pag-awhag han DOH in iginpasamwak ni Boyd Roderick Cerro, Program Manager han DOH-8 STD/HIV/AIDS dida han programa nga Siruswerte ha PHilippine Information Agency.
Iginbuyagyag ni Cerro nga denhi ha Rehiyon Otso, lima na nga kabataan an nagkaada hin HIV kay natapnan hira han ira tagsatagsa nga iroy samtang iginbuburod pala hira. Ini nga lima nga kabataan in aanhi yana ha rehiyon. Usa han mga nanay in namatay han nag-agi nga semana tungod han impeksyon han AIDS, dugang pa ni Cerro.
Kinahanglan mabalabgan nga matapnan an iginbuburod kay kun ma-alakbatan an baby ha sulod han tiyan, segurado gud nga magkakaada hin medikasyon o magtitinumar hin medesina an bata ha bug-os niya nga kinabuhi, sering pa han DOH Official.
Iya pa igin-asoy nga an HIV/AIDS Screening in waray bayad ngan simple la an proseso hini. Mapakadto la an burod ha mga Rural Health Unit o hospital han gobyerno ngan kukuhaan la hiya hin guti-ay nga blood sample. Sumala pa kan Cerro, alagid-agid la ini hin Pregnancy Test.
Gintagan hin duon ni Cerro nga kun masabtan dida han screening nga positibo han HIV/AIDS an nanay, an DOH in magdudumara han Anti Retroviral Treatment ngadto han nanay basi magkaada hin higayon nga deri madarahigan han virus an iya iginbuburod.
Sering pa han opisyal, kun umagi la unta ha screening an mga nanay han nagkatatapnan nga mga bata. deri unta nabubutang ha peligro an ira mga anak.
Labot la han mga nagbuburod, nananawagan gihapon an DOH ha publiko nga magpa-ilarum han nasabi nga screening labi na gud adton may mga aktibidadis nga tinatawag nga “risky behavior” sugad han pakighilawas han igkasi lalaki, pagkaada hin damo nga sex partner, ngan nakigsaro hin usa la nga dagom ngan igintusok tungod han igindederi nga droga.
Nag-esplikar hi Cerro nga dako pa an tsansa nga deri makatapon ha iba an tawo nga mayda AIDS tungod han Anti Retro Viral Treatment. Pinaagi hini, maiibanan an ‘viral load’ ha body fluids han tawo ngan deri na hiya makakatapon ha iba.
Pinaagi gihapon hini, bisan AIDS na an gindadara hin usa nga tawo, puede pa ini mahibalik ngadto ha HIV nga magbubunga nga magtikahilaba pa an iya kinabuhi. Importante ini kay kun HIV la an gin-aantos han tawo, puede pa hiya makagtrabaho hin normal, pero kun magin AIDS na ini, palyado na an bug-os nga lawas ngan kasagaran naghihinigda nala.
An HIV/AIDS in nakakatapon pinaagi han masunod: pakighilawas, pagsalin hin dugo o body organ nga may virus, pagsaro hin usa la nga dagom, ngan pakatapon han nanay ngadto han iginbuburod nga anak.
Ha Eastern Visayas, 1,213 na an kaso han HIV/AIDS tobtob Pebrero 2021. Dida hini, 92 porsyento an kalalakin-an. Ha Probinsya han Leyte, 397 an kaso; Samar-181;Tacloban-177; Northern Samar 125; Southern Leyte-119; Eastern Samar-100; Biliran-59; ngan Ormoc-51. #
