Isumat.com/Nobyembre 4, 2021
Matiwog-tiwog ba ngan kulang hin kusog an panmuruboot han kalalakin-an ha panahon hin krisis kun igtatanding ha kababayen-an?
Ini nga paki-ana in sugad-sugad nga nababaton han mga numero nga iginpagawas han Department of Health-Eastern Visayas mahitungod han mga kaso hin pagpakamatay nga natatabo ha rehiyon han nag-agi nga pira ka tuig.
Dida han record tikang ha Mental Health Program han ahensya, iginpapahayag an ka-alarma han padayon nga hitaas nga insidente hin suicide. Ngan dida hini nga mga kaso, sobra 80 porsyento han nagpapakamatay an mga kalalakin-an.
Dida han tuig 2020, 145 nga suicide cases an nahipatik ha Sinirangan Bisayas. Dida hini nga ihap, 118 an kalalakin-an ngan 27 naman an kababayen-an. Nag-eedad naman hin 10-anyos an gibabata-i nga nag-suicide han nakalabay nga tuig.
Han syahan nga unom ka bulan han 2021, nakagrehistro na hin 75 nga nagpakamatay ha record han PNP-Region 8. Dida hini nga numero, 68 an kalalakin-an, samtang pito an kababayen-an lakip na in 13-anyos nga babaye.
Na-obserbaran gihapon han mga otoridad an pagsaka han mga insidente hin pag suicide ha bug-os nga rehiyon. Tikang han 105 nga kaso hadton 2019, nahimo ini nga 145 han 2020. Gintotoohan nga an pandemya in usa han mga rasones kun kay-ano nagtikadamo ini nga mga kaso.
Dida han gindumara nga mga imbestigasyon, nangunguna ha mga hinungdan han pagpakamatay amo an depresyon tungod hin personal ngan pinamilya nga mga problema; ginsundan han kamakuri han kahimtang ha kinabuhi, pagkaguguba hin mga relasyon, ngan pag-antos hin sakit.
Sumala han DOH Mental Health makabirido ini nga sitwasyon kay deri unta natatabo an sugad hini nga kadamo hin kaso, kay puede pa ini kabalabgan.
Iginsasagdon han ahensya nga makakabulig nga magin madig-on an iya panhunahuna kun malikay ha negatibo nga mga impormasyon, upod na an insakto nga pagkaon, ehersisyo, pahuway, pakig-urusa ha kasangkayan ngan pamilya.
Kinahanglan likyan gihapon an duro nga pag-ininom hin makahurubog nga irimnon, pagsigarilyo ngan iligal nga droga.
Kasumpay hini, hingpit an panawagan han DOH nga makigsumpayan ha ira an publiko kun mayda kapamilya o kakilala nga nag-aantos hin depresyon basi katagan han kaangayan nga pagtimangno ngan pag giya. #
