Isumat.com/Abril 28, 2021
Makusog an pagpabati han Singbahan Katoliko ha Sinirangan Samar hin deri pag-uyon han desisyon han gobyerno pagpabalik han operasyon han pagmina ha bug-os nga nasud.
Pira pala ka adlaw an nakalabay, hi Presidente Duterte in nagpalusad hin Executive Order nagbubulkas o deri na pagpadayon han ban o pagderi han pagmina. Hadin Abril 14, pinirmahan ni Duterte an kamanduan kun diin tutugutan an gobyerno nga makigsabot ha mga kompaniya hin pagmina nga maghimo hin operasyon.
Hi Bishop Crispin Varquez, an nangungulo han Diocese of Borongan, in nagpahayag ha usa nga Patoral Letter nga ini nga pitad han gobyerno in magdudurot hin grabe nga kakuri-an ngadto han samaran nga katawhan. Duro na an paghimaroydoy han mga Pilipino tungod han Covid-19, mas magtitikagrabe pa an distroso han kalibungan, sering pa han Obispo.
Upod an mga kapadi-an ngan magtino-ohon ha Eastern Samar, hi Varquez in mahugot nga nabalabag han pagmina ha bisan diin nga parte han nasud, labi na ha Eastern Samar. Hi Varquez in nasusubo nga waray klaro nga kunsultasyon han apektado nga mga sektor antis nagdesisyon an Malakanyang.
Upat nga mabug-at nga mga rason an ginpapatamakan han pagtipa han Singbahan, pahayag ni Varquez. Syahan, waray pag-uswag nga igindudurot an pagmina. Ginsaysay niya nga an nakaka-trabaho ha minahan in deri ngani 1 porsyento han Total Employment ha Pilipinas ug an buhis tikang han industriya in deri naabot ha 2 porsyento han kanan nasud Total Revenue. An mga probinsya kun diin natatabo an pagmina amo lugod an gidadamu-i an kablas, pahayag pa ni Varquez.
Ikaduha amo an iresponsable nga pagmina nga waray pagtagad han danyos ha kalibungan. Iginpananglitan ni Varquez an natabo nga pagmina ha Bagacay, Hinabangan, Samar kun diin tobtob yana gin-aabat an polusyon durot han pagmina, kapobrehan ngan kaguba han kalibungan. Iya pa igindugang an maraot nga epekto han industriya han makasaysayan nga mga Isla han Homonhon ngan Manicani ha Guiuan, Eastern Samar.
Gintudlok ni Varquez an panutdu-an han han Singbahan ha ikatulo nga rason. Sering niya, an Vaticano in nagdidig-on nga an Ginoo in naglarang nga an karikuhan han kalibutan in matatagamtaman hin patas han ngatanan. Pero ha sitwasyon han pagmina, balikad an natatabo kay an mga dagko nga negosyante ngan kapitalista ngan pira nga personales han gobyerno an nakaka-agom hin dako nga kalungganayan, samtang an ordinaryo nga magtatatrabaho in temporaryo la an pakabuhi ngan benefecio.
Ikaupat, sumala ha iya, nga an Isla han Samar in damo an kabubkiran ngan kun mayda minahan hini nga mga lugar, mag-aantos hin pagbabaha ngan polosyon an mga lugar ha ilarum han kabubkiran.
Gintagan hin duon ni Varquez nga an kalibutan in para han ngatanan, sanglit responsibilidad han katawhan nga proteheran ngan deri ini abusaran.
Tungod hini, nananawagan hi Varquez ha mga Estehanon sugad man ha mga magbabalaud, mga opisyales han DENR ngan opisyales han probinsya nga magka-urusa kontra hini nga Executive Order.
Iya gihapon gin-aawhag hi Duterte nga magpagawas hin bag-o nga kamanduan basi magpatuman hin Mining Moratorium ha bug-os nga nasud.
Dugang pa ni Varquez, an kabubwason han masunod nga mga henerasyon in nadepender han bubuhaton nga pagka-urusa han magkalainlain nga sektor mahitungod hini nga isyu. #
