Isumat.com/NOBYEMBRE 3, 2021

Maghihimo hin ligal nga pitad hi Tacloban City Vice-Mayor Sambo Yaokasin basi magkaada hin kasayuran an publiko kun nasusubay ba ha mga regulasyones han gobyerno an pagpasa ngan pag-aprobar han konseho han budget han syudad para han 2022.

Durante han panmaki-ana han iFM-RMN Tacloban kakulop (Nobyembre 2), iginsumat ni Yaokasin nga magpapadangat hiya hin komunikasyon ha Department of the Interior and Local Government (DILG) ug ha Department of Budget and Management (DBM) basi kustyunon an proseso han pag-aprobar han nasabi nga pondo nga ginka-urusuhan han mga konsehales nga ka-alyado ni City Mayor Alfred Romualdez.

Hi Sambo in nagsering nga kun ano man an magigin kabatunan o panindugan han DILG ngan DBM, amo ini an papatamakan han legal action nga iya hihimoon kontra han nasabi nga proseso nga nahitabo durante hin usa nga special session han konseho hadton Oktubre 29, 2021.

Kun aton manunumduman, ginbansagan han Bise-Alkalde an nasabi nga proseso komo “iligal ngan imoral.” Gindumara an mao nga special session pinaagi han hangyo ni Romualdez ha Sanguniang Panglungsod nga maghimo han sesyon basi mahipasa ngan matangdu-an an budget han syudad.

Hi Yaokasin nga amo an Presiding Officer, upod in pira nga konsehales in waray mag-atander han nasabi nga sesyon. Presente dida han sesyon an mayoriya nga miembro han konseho nga amo an nag-aprobar han budget ha panguna ni Konsehala Vangie Esperas nga amo an nagkatin komo presiding officer.

An iginproponer nga 2, 026, 234,757 pesos nga pondo nga gintawag nga Peoples Budget in gin-aprobaran han presente nga konsehales. Nagsering hira nga ginprayoridad an pagpasa han budget basi makatukdaw na an syudad tikang han grabe nga epekto han pandemya, ngan waray rason an bisan hin-o nga mag-ulang-ulang han implementasyon hini kay para ini han interes han publiko, pahayag ni Councilor Elvira Casal, nangungulo han Committee on Finance and Appropriations.

Ini nga 2022 Budget in darudako hin 500 milyones ka Pesos kontra han pondo han 2021.

Igindig-on ni Yaokasin nga deri nasusubay ha balaud an ira ginhimo. Iya gin-esplikar nga an sesyon in gindumara bisan waray gintatamdan ngan gin-uutingkay nga detalye han gagastusan han pondo. An iginsubmiter han Mayor’s Office ha konseho amo la an lima ka pahina nga Budget Message ni Romualdez ngan deri lakip an paglatag han ngatanan nga items nga paggagamitan han pondo.

Nagsering pa an opisyal nga tikang pa hadto, nagin paagi na ha konseho nga magkaada hin kopya an mga konsehales han detalyado nga plano basi panginanoon ini hin lagidgid. Iginbuyagyag pa niya nga makikita ha video footage o CCTV nga waray ginkakaptan nga kopya an mga konsehales hian detalyado nga lista dida han sesyon.

Na-aprobaran an ordinansa han budget katapos la hin haros usa ka oras nga hiruhimangraw. Nagsering hi Sambo nga duro ini hin ka-urusahon nga ura-urada o nag=aapura pag-aprobar han balaudnon. Nagsering pa hiya nga waray ngani umagi han first reading, 2nd reading ngan final reading ha konseho an ordinansa. ngan waray gihapon panmaki-anhi an mga Department Heads kasumpay han budget han tagsatagsa nga departamento.

Sering pa ni Yaokasin yana la ini natabo han 18-anyos nga iya pagserbe ha konseho komo konsehal ngan bise-mayor. Sering pa niya, pirmi man na-aaprobaran an budget kada tuig han nag-agi nga panahon nga nagsusunod han insakto nga pamaagi, pero kay-ano nga yana, waray na sumunod han proseso.

Iya ginklaro nga deri hiya magbabarubalabag pagtangdo han pondo kay para ini han kaupayan han mga Taclobanon, pero kinahanglan umagi ini han matadong ngan transparent nga proseso.

Nagsumat gihapon hi Sambo nga natapos an sesyon alas 10:49, pero dumangat ha Council Secretariat an Itemized nga plano han Proposed Budget han alas 10:57. Bootsidngon, waray ini pag-utingkaya durante han sesyon, unta iginhatag ini antis pa an sesyon basi hingpit ini nga mahimay ngan pag-istudyuhan han ngatanan nga miembro han konseho.

Iginrason ni Yaokasin nga waray hiya tumambong han special session kay deri niya karuyag nga magin kaparte hin pitad nga deri nasusubay han balaud ngan deri klaro ha publiko kon ano an gagastusan han budget. Ginbasaran ni Sambo in usa nga Supreme Court Ruling, nga sumala ha iya, katungod han Presiding Officer nga deri magpartisipar kun ha iya pagsantop, deri uyon ha balaud an proseso.

Partikular nga gintudlok ni Yaokasin an tigda ngan dako nga umento han masunod: Support Services tikang ha 1 Million nga nahimo na nga 24 Million; City Youth Development Program nga naghitaas hin 100 percent; Traffic Lights kantidad hin 15 Million; Solar Street Lights – 50 Million; IT Equipment tikang ha 1.7M, nahimo na yana nga 46M; Vehicles tikang 3M nahimo nga 16M; Furnitures and Fixtures tikang ha 915 Thousand, nahimo nga 6.4 Million; Human Resource tikang ha 500 Thousand, nahimo nga 5.2 Million.

Ginklaro ni Sambo nga deri hiya magruruhaduha pag-uyon hini nga budget basta insakto , detalyado ngan kinahanglan gud han mga Taclobanon an nasabi nga pondo. #